Ayurveda bestaat al een aantal duizend jaar en is de oudst bekende gezondheidsleer op aarde. Tegenwoordig wordt Ayurveda steeds meer gewaardeerd als gezondheidsleer. De Wereld GezondheidsOrganisatie heeft Ayurveda als systeem erkend en als een goed alternatief genoemd in economisch minder krachtige landen. Dat kwam door het feit dat het heel goedkoop was door de lage prijs van kruiden. De vraag naar Ayurvedische kruiden is sindsdien zo explosief gestegen dat enkele soorten kruiden zelfs op de lijst van beschermde gewassen zijn gekomen.
Ayurveda is een compleet stelsel voor preventie van aandoeningen en het behoud van de gezondheid. Voeding en leefstijl zijn zeer belangrijke pijlers in Ayurveda. In een persoonlijke evenwicht komen is een kenmerk van Ayurveda en dit persoonlijke evenwicht is voor ieder anders en op diverse manieren te bereiken.
Door in de voeding gebruik te maken van keukenkruidencombinaties wordt preventief gewerkt in de ondersteuning van het spijsverteringssysteem en zo kunnen aandoeningen en ziekten worden voorkomen. Zo wordt het lichaam aangesproken op het zelfgenezend vermogen. De juiste kruiden helpen het lichaam het evenwicht te hervinden en behouden. Zo wordt het gezegde duidelijk: ‘laat voedsel uw medicijn zijn en medicijn uw voeding’.
De drie dosha’s, Ayurvedische fysiologie
De interactie tussen drie krachten of substanties, of hoe je het woord ‘dosha’ ook maar wil vertalen, bestuurt de fysiologie van het menselijk lichaam. Ook ons geestelijk functioneren staat onder invloed van de dosha’s. Volgens de theorie zijn deze drie dosha’s te vergelijken met zon, maan en wind.
De drie dosha’s zijn vata, pitta en kapha. Alles in het stoffelijk universum is opgebouwd uit een combinatie van de vijf grote elementen, aarde, water, vuur, lucht en ruimte. Ook het menselijk lichaam is opgebouwd uit de 5 elementen. De drie dosha’s ontstaan door drie combinaties van de 5 elementen. Dosha betekent letterlijk gebrek en dosha’s staan ten grondslag aan het ontstaan van disbalans.
Dit zijn de drie dosha’s
VATA: het bewegingsprincipe
is verantwoordelijk voor het zenuwstelsel, de ademhaling en alle bewegingsprocessen in het lichaam. De elementen ether en lucht worden ingedeeld bij de Vata-dosha. Bij een evenwichtige Vata voelt men zich energiek, blij, enthousiast en creatief; de geest is rustig, helder en levendig.
PITTA: het stofwisselingsprincipe
regelt onder meer de spijsvertering en de lichaamstemperatuur. Op geestelijk gebied staat het voor een scherp intellect en emoties. Pitta bestaat in de eerste plaats uit het element vuur. Als deze dosha in balans is, geeft deze tevredenheid, energie, welbespraaktheid, een goede spijsverteringskracht, de juiste lichaamstemperatuur en een heldere geest.
KAPHA: het structuurprincipe
geeft het lichaam stevigheid en stabiliteit en houdt de vloeistofhuishouding in evenwicht. De elementen aarde en water worden eronder ingedeeld. Een evenwichtige Kapha geeft kracht, uithoudingsvermogen, een goed immuunsysteem, geduld en psychische stabiliteit.
