Als je aan een groep vrouwen vraagt of ze persoonlijk een vrouw kennen met kanker, dan gaan veel handen omhoog. Een op de drie vrouwen in Nederland krijgt vroeg of laat te maken met kanker. Ik vind dit een ongelooflijk cijfer en vraag me steeds af waarom er niet veel méér aan preventie wordt gedaan. In Nederland leven we in een tsunami van xeno-oestrogenen die onze gezondheid bedreigen, van vrouwenkwaaltjes tot allerlei vormen van kanker. Het goede nieuws is dat we zelf veel kunnen doen om dit te voorkomen.
Wat zijn normale oestrogenen?
Onze lichaamseigen oestrogenen zijn vrouwelijke hormonen die we o.a. nodig hebben om zwanger te kunnen worden; ze worden geproduceerd door onze eierstokken. In de puberteit zorgen oestrogenen er bij een meisje voor dat de borsten zich ontwikkelen en er meer vet op heupen en dijen komt. Als er voldoende vet aanwezig is, dan start de eerste menstruatie. Als jonge meisjes overgewicht hebben, dan start deze eerste menstruatie dus eerder. Tegenwoordig zijn er al meisjes van 8 jaar die beginnen met menstrueren. Mogelijk hebben xeno-oestrogenen hier ook invloed op. Als je eierstokken met pensioen gaan tijdens de overgang, dan dalen de niveaus van oestrogeen en progesteron. De productie hiervan wordt deels over genomen door je bijnieren, je huid en je vetcellen.
Wat zijn dan xeno-oestrogenen?
Xeno-oestrogenen zijn stoffen in onze omgeving die dezelfde werking hebben als oestrogenen in ons lichaam, maar die veel krachtiger zijn. Deze stoffen zijn veelal afkomstig uit de petrochemische industrie want de basis ervan is aardolie. Aardolie is een oeroud natuurproduct; het wordt immers gevormd door resten van miljoenen jaren oude planten en dieren. Door bewerking van aardolie in de chemische industrie kunnen producten ontstaan als plastics, medicijnen, kleding, onkruidverdelgers, afwasmiddelen, bestrijdingsmiddelen, benzine, kleurstoffen en zoetstoffen. Het zit ook in producten als zeep, shampoo, nagellak, cosmetica, allerlei verzorgingsproducten en parfums. En ook in rood vlees en melkproducten omdat dieren granen krijgen te eten die bespoten zijn met pesticiden.
Een teveel aan xeno-oestrogenen leidt tot oestrogeendominantie
Voor de hormonen in je lichaam én dus je gezondheid, is balans heel erg belangrijk. Deze balans is moeilijk te handhaven bij zoveel xeno-oestrogenen die ons lichaam uit balans gooien. De belangrijkste balans die wordt verstoord in ons lichaam is oestrogeen ten opzichte van progesteron. Als er sprake is van teveel oestrogeen ten opzichte van progesteron spreken we van oestrogeendominantie.
Door oestrogeendominantie wordt je lichaam langzaam vergiftigd, zéker als deze oestrogenen afkomstig zijn van buiten je lichaam. Ze kunnen ook afkomstig zijn uit je lichaam zelf, als er sprake is van overgewicht. In je vetcellen wordt namelijk ook oestrogeen aangemaakt. Heb je een stevig overgewicht dan is er dus sprake van nog méér oestrogenen in je lichaam. Dr. Peter Ellison van de Harvard University heeft wereldwijd onderzoek gedaan naar de niveaus van oestrogenen in het lichaam van vrouwen. Hij constateerde dat de oestrogeenniveaus van vrouwen in Westerse industrielanden vele malen hoger lagen dan die van vrouwen in ontwikkelingslanden en als abnormaal moesten worden gezien.
Maar als er sprake is van oestrogeendominantie ontstaan er legio van klachten in je lichaam. Ik heb al deze klachten eens naast de gangbare overgangsklachten gezet en kwam tot een opmerkelijke conclusie: 80% van de overgangsklachten staat ook in het rijtje van oestrogeendominantie!
Ik noem hier de belangrijkste en meest voorkomende: vermoeidheid, depressie, endometriose, vleesbomen, vocht vasthouden en opgeblazen gevoel, slecht functionerende schildklier, PCOS, PMS, slapeloosheid, stemmingswisselingen, hoofdpijn, haarverlies, ziekten van de galblaas, laag libido, borstkanker, borstcysten, fibromyalgie en baarmoederkanker. Borstkanker geen overgangsklacht zeg je? Wist je dat dit de meest voorkomende doodsoorzaak is bij vrouwen tussen de 40 en 55 jaar?
Overgangsklachten of oestrogeendominantie?
De vraag die mij bezighoudt is: zijn de veel voorkomende overgangsklachten in onze westerse wereld niet het gevolg van oestrogeendominantie? Er zijn ontwikkelingslanden waar vrouwen nauwelijks overgangsklachten hebben; ze hebben niet eens een woord voor “opvlieger” omdat ze dat niet kennen. Veel van onze klachten komen daar niet voor. Ik heb cijfers uit de VS gelezen waarbij geschat wordt dat 50% van de vrouwen last heeft oestrogeendominantie. Zouden onze cijfers zoveel afwijken? Ik verwacht het niet.
Vrouwen, vooral 40+, zijn kwetsbaar
Wij vrouwen lijken kwetsbaarder voor oestrogeendominantie dan mannen, omdat in onze hormoonhuishouding deze balans belangrijker is dan bij mannen. Daarbij komen wij meer in contact met cosmetica, parfums, verzorgingsproducten en ik denk ook huishoudelijke schoonmaakproducten. Toch? Allemaal xeno-oestrogenen. Vrouwen 40+ zijn dan nog eens extra kwetsbaar omdat vanaf deze leeftijd het hormoon dat oestrogeen in balans moet houden, namelijk progesteron, van nature gaat dalen. Normaal gesproken daalt het lichaamseigen oestrogeen ook, dus is er niets aan de hand. Maar door alle xeno-oestrogenen en eventueel overgewicht wordt het evenwicht verstoord. Overigens wordt de daling van de kwaliteit van sperma bij mannen ook in verband gebracht met xeno-oestrogenen, dus ook onze mannen ontkomen hier niet aan.
Wat kan je doen om deze tsunami van xeno-oestrogenen zoveel mogelijk te ontwijken?
- Voeding: eet elke dag groente en fruit die past bij jou constitutie. Groenten als asperges, knolgewassen (radijs en meiraap) en koolgewassen (spruitjes) zijn heel gezond en hiermee hou je je hormonen zo goed mogelijk in balans. Eet zoveel mogelijk biologisch, beperk het gebruik van rood vlees en zuivelproducten. Eet sowieso niet teveel vlees en vis. Kies voor producten uit glas in plaats van blik of pakken. Drink geen water uit plastic flessen. Verwarm niets in de magnetron maar zeker niet in een plastic bakje. Eet regelmatig fyto-oestrogeen zoals lijnzaad, gefermenteerde soja, alfalfa of peulvruchten. zij beschermen tegen kanker. Gebruik chlorella en spirulina als groene superfoods. De gele superfood Pine pollen kan je hierbij heel goed helpen vooral als je veel last hebt van overgangsklachten.
- Goede nachtrust is ook heel belangrijk, wanneer je een langere tijd kort of slecht slaapt, kunnen je hormonen uit balans raken. Heb je moeite met slapen en doorslapen, neem dan elke avond voor het slapen gaan een glas warm water me rosewater. Je kan ook heerlijke (Iraanse) saffraan thee maken met rosewater. Dit soort thee wordt in Perzië veel gedronken omdat het rustgevend. Verder zijn de Brahmi en ashwaghanda thee ook heel goed voor goede nachtrust en en heldere geest.
- Neem voldoende vitaminen en mineralen supplementen, aangezien er in onze groente en fruit niet voldoende vitaminen en mineralen meer zitten die ons lichaam nodig heeft, het is noodzakelijk om goede supplementen en preparaten te nemen om dagelijks voldoende voedingstoffen binnen te krijgen. Shatavari en Shilajit zijn 2 belangrijke Ayurvedische preparaten die je kunnen helpen bij menstruatieklachten, oestrogeendominantie en overgangsklachten. Daarnaast is het nemen van voldoende antioxidanten, vitamine A, B6, B12, C, D, E, K en mineralen als calcium, magnesium en ijzer van groot belang. Let op: koop supplementen van biologische en orthomoleculaire merken en niet die van de drogisterijen.
- Huishoudelijke producten: gebruik zoveel mogelijk natuurlijke, milieuvriendelijke producten. Deze zijn doorgaans ook vriendelijk voor jou. Denk ook aan luchtverfrissers, wasmiddelen. Of leer schoonmaken zoals onze oma’s deden: met citroen, azijn, zuiveringszout, uien enz. Met een paar druppeltjes etherische olie erbij ruikt het heerlijk.
- Verzorgingsproducten en cosmetica: vermijd alles wat niet nadrukkelijk biologisch is. Verdiep je erin. Er zijn geweldig goede producten op de markt in allerlei prijsklassen die wél natuurlijk zijn. Gebruik tandpasta zonder fluor. Denk ook aan deodoranten, shampoos, zeep ed.
- Afvallen: we denken dat we gezond worden door af te vallen. De waarheid is dat je eerst gezond moet worden voordat je kunt afvallen. Zet stapjes op bovengenoemde drie gebieden. Het kan zijn dat je dan al langzaam begint af te vallen als je te zwaar zou zijn. Drink voldoende water en/of kruidenthee en gebruik voldoende vezels.
- Zoek een hormoonvriendelijker alternatief voor de “pil” als voorbehoedsmiddel. (lees altijd de bijwerkingen van de ”pil” voordat je die gaat gebruiken)
- Blijf vooral ook bewegen: door middel van bewegen en zuurstof voer je afvalstoffen af, hou je je stofwisseling in actie én je hormonen in balans.
